Bị ô tô Trung Quốc, Hàn Quốc chiếm top 1-2-3 trên sân nhà, chuyện gì đang xảy ra với ngành xe Nhật?

Nhật Bản thua đau tại chính sân nhà

Mới đây, báo Vietnamnet dẫn thông tin từ Insideev đăng tải một bài viết đầy bất ngờ, gây xôn xao ngành công nghiệp ô tô Nhật khi lần đầu tiên, xe điện Trung Quốc đã đạt được giải thưởng “Mẫu xe điện của năm 2023” tại Nhật Bản. Một mẫu xe điện Trung Quốc khác là Byd Atto 3 xếp vị trí thứ 3. Mẫu Hyundai Kona điện tới từ Hàn Quốc đứng ở vị trí thứ 2. Top 3 mẫu xe tiêu biểu nhất tại Nhật Bản 2023 lại không thuộc về bất kỳ một hãng xe nội địa nào của Nhật. 

Ảnh: Insideev

Nhật Bản mặc dù là một trong những nước xuất khẩu ô tô lớn nhất thế giới nhưng nhu cầu đối với ô tô chạy hoàn toàn bằng điện của đất nước này lại cực kỳ thấp. Trong nửa đầu 2023, xe điện thuần túy (không bao gồm xe hybrid) chỉ chiếm 2% doanh số bán ô tô mới của Nhật Bản. Chính điều này đã tạo ra cơ hội cho các nhà sản xuất xe điện đến từ các quốc gia khác và việc Nhật Bản đánh mất vị trí top 3 mẫu xe điện tiêu biểu của năm vào tay Trung Quốc và Hàn Quốc cũng là điều dễ hiểu. 

Chậm chân là mất vị thế 

Trong thời kỳ xe điện ngày càng phổ biến thì Nhật Bản, ông lớn trong ngành sản xuất ô tô, lại không có tên trong danh sách các nhà sản xuất ô tô điện hàng đầu hiện nay. 

Báo Thanh niên dẫn chứng dữ liệu từ Bloomberg cho thấy không có nhà sản xuất ô tô Nhật Bản nào lọt vào danh sách 20 nhà sản xuất ô tô điện hàng đầu thế giới, trong khi đó Tesla dẫn đầu, tiếp theo là BYD của Trung Quốc và Volkswagen của Đức.   

Trung Quốc đang chiếm lĩnh thị trường xe điện. Ảnh: BYD  

“Nếu các hãng xe Nhật Bản vẫn tiếp tục kiểu thận trọng và thiếu quyết đoán trong mảng xe điện thì việc họ thất bại trên thị trường ô tô toàn cầu sẽ chỉ còn là vấn đề thời gian”, giám đốc điều hành Yale Zhang của hãng tư vấn Automotive Foresight khẳng định trên Bloomberg, được tờ Nhịp sống thị trường dẫn lại. 

Vậy thì đâu mới là lý do khiến Nhật Bản chậm chân hơn các đối thủ trong phát triển xe điện?

Một trong những nguyên nhân chính khiến Nhật Bản chậm chân trong cuộc đua xe điện chính là việc các hãng xe Nhật tập trung vào xe hybrid. Các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản coi xe hybrid là chiến lược hiệu quả hơn xe điện, một phần do chi phí pin xe điện cao. 

Tuy nhiên, có một thực tế là xe điện ngày càng đóng vai trò quan trọng hơn khi các quốc gia thúc đẩy nỗ lực giảm khí thải gây hiệu ứng nhà kính. Xe điện có ít bộ phận hơn xe xăng thông thường, những "tân binh" sản xuất ô tô như Tesla và BYD có thể dễ dàng tham gia vào thị trường xe hơi. 

Hiện nay, các gã khổng lồ như Volkswagen, Ford và GM cùng những công ty mới nổi như Tesla, Rivian hay BYD của Trung Quốc đang chiếm lĩnh thị trường xe điện. Việc Nhật Bản quá chú trọng vào chiến lược hydro đã khiến ngành công nghiệp ô tô của họ bị tụt lại phía sau.

Theo Báo Thanh niên, dựa trên báo cáo hồi năm 2022 của Climate Group, Nhật Bản có thể mất 50% sản lượng xuất khẩu ô tô, hơn 14% GDP và gần 700 tỉ USD (80 nghìn tỉ yên) lợi nhuận vào năm 2040 nếu không nhanh chóng đón nhận cuộc cách mạng điện đang diễn ra trong ngành công nghiệp ô tô toàn cầu. 

Gã khổng lồ trở mình?

Trước đòi hỏi buộc phải thay đổi, các công ty sản xuất ô tô Nhật Bản thật ra cũng đang dần chuyển hướng sang xe điện một cách muộn màng, nhưng có còn hơn không.

Toyota đã thay đổi hoàn toàn kế hoạch sản xuất, tập trung phát triển dòng xe điện mới và đạt được thành công ban đầu khi bán hết 1.000 chiếc Toyota bZ4X tại Thái Lan chỉ trong 1 giờ mở bán vào tháng 11.2022. Nissan cũng không kém cạnh khi lên kế hoạch tung ra phiên bản thuần điện cho các mẫu xe nổi tiếng của mình, Nissan X-Trail, Juke và Qashqai từ năm 2025 đến 2027, hứa hẹn mang đến trải nghiệm ấn tượng với phạm vi hoạt động trên 500 km và tốc độ sạc nhanh lên đến 40 kW.

Mẫu SUV điện của Toyota có ngoại hình rất bắt mắt. Ảnh: HotCars  

Bên cạnh nỗ lực của từng hãng xe, sự hợp tác giữa Sony và Honda trong lĩnh vực xe điện cao cấp cũng là một điểm sáng. Liên minh này dự kiến ra mắt xe điện vào năm 2025, hứa hẹn tạo nên sự cạnh tranh mạnh mẽ với các đối thủ quốc tế như Tesla, Volkswagen hoặc các hãng xe điện Trung Quốc.